Çarpıntı, Nabzın düzensiz atma hissi nedir?

 Çarpıntı, Nabzın düzensiz atma hissi nedir?

                                                                                                  Prof. Dr. Mehmet Emin Korkmaz 

                  

Çarpıntı hissi hakkında temel bilgiler

    Kalbiniz beklenmedik bir şekilde çarpmaya mı başlıyor, yoksa düzensizi atıyormuş gibi mi hissediyorsunuz? Bu hislere kalp çarpıntısı denir. Çoğu insan için kalp çarpıntısı, nadir bir olaydır. Bazıları ise günde düzinelerce kalp çarpıntısı yaşıyor olabilir. Bazen çok şiddetli olabilir, hasta kriz geçirdiğini düşünebilir. Çarpıntıların çoğu, kalp ritmindeki zararsız bir düzensizlikten kaynaklanır. Bazısı kalpte veya vücudun başka yerlerinde bir sorunu yansıtır.
 

Kalp çarpıntısı belirtileri

    Farklı insanlar, kalp çarpıntısını farklı şekillerde yaşarlar. Çarpıntı, zonklama, kalbim takla atıyor, mırıldanıyor veya çarpmıyormuş veya bazı atışlar atlıyormuş gibi tanımlayabilirler. Bazı insanlar çarpıntıları göğüste veya boynunda bir darbe olarak hisseder; diğerleri onları genel bir huzursuzluk hissi olarak tarif eder.  

    Çarpıntılar birdenbire görünebilir ve aniden kaybolabilir. Belirli faaliyetler, olaylar veya duygularla bağlantılı olabilirler. Bazı insanlar uykuya dalarken, diğerleri eğilip doğrulduktan sonra fark eder. 

Kalp çarpmalarına ne sebep olur? 

Düzensiz atımlar bazı nedenlerle tetiklenebilir; 

• Stres, anksiyete veya panik
• Dehidrasyon
• Düşük potasyum
• Düşük kan şekeri
• Çok fazla kafein, çikolata veya alkol
• Ateş

Kalp hastalığı, anemi veya tiroit bezinin aşırı aktif olması (hipertiroidizm) gibi belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde çarpıntı yaşama olasılığı yüksektir. Çarpıntılar, kokain, amfetaminler, diyet hapları, bazı öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, bazı antibiyotikler, tiroid hormonu, digoksin veya astım ilaçları gibi ilaçlar ve ilaçlarla da ilişkili olabilir. 

Neden kalbim tekliyor? 

    Kalp çarpıntısının birkaç olası nedeni vardır. Oluştukları yere göre ventriküllerin üzerinden veya ventrikülden kaynaklanmasına göre sınıflandırılırlar. 

Ventrikül üzerinden kaynaklan çarpıntılar

      Bazı çarpıntılar, kalbin üst odacıklarının (kulakçık, atriyum) erken kasılmalarından kaynaklanır. Atriyumda bir erken uyarı, olması gerekenden bir saniyeden kısa bir süre önce kasılmaya neden olduğunda dokular normal ritimlerine geri dönmek için bir süre dinlenir. Bu, atlanmış bir atım gibi hissettirir ve bunu alt odacıklarda (ventrikül) duraklama sırasında daha fazla hacim biriktiği için, fark edilir derecede kuvvetli bir kasılma izler. Bu erken atımlar neredeyse her zaman iyi huyludur, yani yaşamı tehdit etmez veya kişiye bir zarar vermez. 

    Üst kısımdan çarpıntıya neden olabilecek diğer 2 kalp ritmi bozukluğu, atriyal fibrilasyon ve supraventriküler taşikardidir. Atriyal fibrilasyon, kalbin üst odalarındaki kaotik elektriksel aktivitenin neden olduğu düzensiz ve genellikle hızlı bir kalp atışıdır. Supraventriküler taşikardi, kalbin alt odacıklarının üzerinde başlayan normalden daha hızlı bir kalp atış hızıdır (taşikardi hızlı kalp atış hızı anlamına gelir). Bunların her ikisi de kısa veya uzun süreli çarpıntılara neden olabilir. Her ikisi de doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir. 

Ventrikülden kaynaklanan çarpıntılar 

    Karıcıkların (ventriküllerin) erken kasılmaları da çarpıntıya neden olabilir. Tek başına erken ventrikül kasılma, hatta arka arkaya bir çift, bayılma, nefes darlığı veya diğer yakınmaların eşlik etmediği sürece genellikle bir sorun değildir. Yine de birbiri ardına uzun süreli erken ventriküler kasılmalar endişe vericidir. Ventrikül fibrilasyonu olarak bilinen ölümcül kalp ritim bozukluğuna dönüşebilirler. 

Diğer ritim bozukluğu kaynakları 

    Kalbimizin doğal pili veya sinüs düğümü adı verilen bölgeyle ilgili sorunlar çarpıntıya neden olabilir. Üst ve alt odalar arasındaki iletinin koordinasyonunda bir bozulma olabilir. Kalp krizi veya diğer yaralanmalardan kalpteki yara dokusu ve mitral kapak prolapsusu gibi kapakçık sorunları da çarpıntılara neden olabilir. 

Kalp çarpıntısının teşhisi 

    Çarpıntılar gelip geçicidir. Ne yazık ki, genellikle siz doktora gittiğinizde gitmiş olurlar. En yararlı veriler, kalp çarpıntınızın nasıl hissettiğiniz, ne sıklıkla ve ne zaman olduğu gibi hikâyenizdir. Doktorunuzu görmeden önce bu sorulardan bazılarını yanıtlamaya çalışın: 

• Kalp çarpıntısı yaşadığınızda nabzınızı kontrol edin. Kalbinizin ritmi hızlı mı yavaş mı? Düzenli mi yoksa düzensiz mi
• Kalbiniz bir atışı atladığında, sersemlik, baş dönmesi veya nefes darlığı hissediyor musunuz veya göğüs ağrınız var mı? 
• Çarpıntının herhangi bir yaşam aktivitesi ile ilgisi var mı?
• Kalp çarpıntınız aniden başlayıp duruyor mu yoksa girip çıkıyor mu? 

    Fiziksel muayene, çarpıntıların bariz nedenlerini ortaya çıkarabilir. Doktorunuz kalbinizi dinlerken, kalp kapakçıklarından birinde sorun olduğunu düşündüren bir üfürüm veya başka bir ses duyabilir. Doktorunuz ayrıca tiroit dengesizliği, anemi veya düşük potasyum veya çarpıntıya neden olabilecek veya katkıda bulunabilecek diğer sorunlardan şüphelenirse kan testi yapabilir. 

    

    Bir elektrokardiyogram (EKG), çarpıntı yaşayan birini değerlendirmek için standart bir araçtır. Kalbinizin elektriksel aktivitesinin bu kaydı, kalbin ritmini ve bazı açık veya gizli rahatsızlıkları gösterir, ancak bu sadece 12 saniye kadar süren bir kayıttır. Doktorunuz çarpıntıların nedenini belirlemek için kalp ritminizi daha uzun süre kaydetmek isteyebilir. Buna Holter kaydı denir. Çarpıntılarınız göğüs ağrısıyla gelirse, doktorunuz egzersiz stres testi yaptırmanızı isteyebilir. Hızlı bir nabız veya baş dönmesi ile gelirlerse, kalbe yerleştirilen özel kateterler kullanarak bir elektrofizyoloji çalışması yapılması gerekebilir. 

Kalp çarpıntısını yakalamak 

    Kalp ritmi sorunu riski altındaysanız veya çarpıntı yaşamınızı veya zihinsel sağlığınızı etkiliyorsa, kalbinizin ritminin 24 saat veya daha uzun süre kaydı, aritmiyi yakalayabilir ve tedavide yol göstericidir. Bir Holter monitörü, günlük aktivitelerinize devam ederken 24 saat boyunca kalbinizin ritmini sürekli olarak kaydeder. Elektrot adı verilen küçük yamalar göğsünüze yapıştırılır ve cebinizde taşıdığınız veya boynunuza veya belinize taktığınız bir kayıt cihazına takılır. Test sırasında, her girişin günün saati ile birlikte ne yaptığınız ve nasıl hissettiğinizle ilgili bir günlük tutarsınız. Monitörü doktorunuza geri götürdüğünüzde, herhangi bir düzensiz kalp ritmi olup olmadığını görmek için kayda bakacaktır. 

    Sıklıkla 24 saat genellikle çarpıntıları tespit etmek için yeterince uzun değildir. Bu durumda olay kaydedici denen cihaz kullanılır. Bu cihaz kalbi günler veya haftalarca izleyebilir. Kalbi bir yıl veya daha uzun süre görünmez bir şekilde izleyebilen vücuda yerleştirilen edilebilir bir kayıt cihazı bile vardır. 

Kalp çarpıntısı nasıl durdurulur? 

    Açıklanamayan çarpıntılarınız varsa, önce basit şeylerle başlayın: 

• Sigara içmeyin. 
• Alkolü azaltın ya da tamamen içmeyi bırakın.
• Düzenli olarak yediğinizden emin olun (düşük kan şekeri kalp çarpıntısına neden olabilir.
• Bol sıvı tüketin.
• Yeterli uyuyun.
• Varsa kullandığınız ilaçları doktorunuza danışın. Örneğin, psödoefedrin veya fenilefrin içeren dekonjestanlar çarpıntıları tetikleyebilir. 

        Stres ve kaygı, aritmilerin diğer iki temel tetikleyicisidir. Burada iki aşamalı bir yaklaşım yardımcı olabilir.   Çarpıntıları uzak tutmak için meditasyon, gevşeme, egzersiz, yoga, tai chi veya başka bir stres azaltıcı aktivite   deneyin. Çarpıntı ortaya çıkarsa, bazı manevralar durdurmada yaralıdır. Bunlar aşağıda özetlenmiştir: 

• Derin nefes egzersizleri. Sessizce oturup gözlerinizi kapatın. Bir elinizi karnınızın üzerine koyun. Burnunuzdan yavaş ve derin nefes alın. Karnınızın dışa doğru hareket ettiğini hissedin. Hangisi daha rahat hissediyorsa burnunuzdan veya ağzınızdan nefes verin. Tekrar edin. Kalbiniz beklenmedik bir şekilde çarpıyorsa, aşağıdaki manevralardan biriyle kendiniz durdurmayı deneyebilirsiniz. Ancak, hemen işe yaramazlarsa ve semptomlar devam ederse, birinin sizi acil servise götürmesini veya 118'i aramasını sağlayın. 
• Valsalva manevrası. Burnunuzu bir elinizin parmaklarıyla sıkıştırın. Ağzınızı kapatın ve burnunuzdan zorla nefes vermeye çalışın. 
• Ikınmak. Karın kaslarınızı ve anal sfinkterinizi sıkın. Sonra sanki bağırsak hareketi yapıyormuş gibi aşağıya doğru eğilin (Bu, Valsalva manevrasını yapmanın başka bir yolu). 
• Soğuk su. Yüzünüze soğuk su dökün veya yüzünüzü bir lavaboya veya soğuk suyla dolu büyük bir kaba daldırın. 

Valsalva manevrası, ıkınma ve soğuk su vagus sinirini uyararak kalp atış hızını kontrol etmeye yardımcı olur. Derin nefes almak sizi rahatlatır ve çarpıntıyla birlikte gelebilecek stresi ve endişeyi azaltır. 

Kalp çarpıntısının tıbbi tedavisi 

    Kendi kendine yardım teknikleri işe yaramazsa ve çarpıntı hala rahatsız ediciyse, bazı tıbbi seçenekleri denemek isteyebilirsiniz. Beta bloker denen ilaçlar bazen kalp çarpıntısını tedavi etmek için kullanılır. Kalp atış hızını yavaşlatırlar ve kalp atışını düzenlerler. Daha önceden hekiminiz size verdiyde doz ve kullanım hakkında bilgiliyseniz, bu ilaçlardan kullanabilirsiniz. Bunun dışındaki tüm ilaç ve teknikler profesyone yaklaşım gerektirir ve ancak hekim yardımıyla yapılabilir. 

    Bazı durumlarda ise girişimsel tedavi gerekir bu elektrofizyolojik çalışma denen kateter odasında yapılan bir işlemdir. Bu sırada ritm bozukluğu tesbit edilir ve ablasyon denen ritm bozukluğuna neden olan doku ortadan kaldırılarak tedavi yapılmasını içerir.