COVİD -19 ve Nörolojik Komplikasyonlar

COVİD -19 ve Nörolojik Komplikasyonlar

                      Prof. Dr. Kubilay Varlı

Günümüzün konusu Covid-19 olması nedeniyle, kısaca Covid -19 un nörolojik komplikasyonlarından söz edeceğim. Covid-19’un yakın akrabaları olan SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome-Şiddetli Ani Solunum Sendromu) ve MERS (Middle East Respiratory Syndrome-Ortadoğu Solunum Sendromu) virüsleri, şükürler olsun ki, yoğun nörolojik komplikasyon yapmadılar. Covid-19 da nörolojik sistemleri sıklıkla tutmuyor. Ancak, seyrek de olsa ciddi nörolojik bulgularla da ortaya çıkabildiği bildiriliyor.

 

Covid-19 esas olarak solunum sistemi ve çoklu organ yetmezliği bulguları ile ortaya çıkıyor, sepsis ve dissemine intravasküler koagülasyon (DIC-Yaygın Damar içi Pıhtılaşma) da yapabiliyor. Bu son ikisi indirekt olarak nörolojiik komplikasyonlarla sonuçlanabiliyor. Erken dönmelerde küçük bir hasta grubunda iskemik veya hemorajik inmeler açısından risk oluşturduğu kabul ediliyor. Whandan bildirlen bir yazıda hastaneye yatırılanların % 60’ının orta, % 40’ının şiddetli infeksiyon belirtileri gösterdiği bildirilmiş.  Nörolojik komplikasyonlar ise şiddetli infeksiyon belirtileri geçiren grupta daha çok görüldüğü tespit edilmiş. Covid-19 ile, kesinleşmiş bir bilgi olmamasına rağmen, MERS ve SARS’daolduğu gibi, ADEM (Akut Dissemine EnsafaloMiyelit- Ani Yaygın Beyin Omurilik yangısı) benzeri demiyelinizasyon, ensefalomiyelit, beyinsapı ensafaliti vakaları ile Guillain Barre Sendromu ve kritik hastalık polinöropatisi vakaları olabileceği bildirilmiş. Yarısı Covid -19 olan 214 vakanın %37 sinde nörolojik komplikasyonlar bulunmuş. Bunların %15inde mental değişiklikler, %20 ‘sinde ise sersemlik hissi, baş ağrısı’nın da bulunduğu, özgün olmayan bulgular tespit edilmiş.   Diğer sık görülen bulgu, şiddetli hastaların % 20’sinde görülen  iskelet kası hasarlanması. Bunlarda CPK 200IU/ml üstünde bulunmuş, ancak miyozit , miyopati veya motor nöron tutulumu  incelemesi ve ayırımı yapılamamış.

Bazı yeni raporlarda koku duyusu kaybının, Covid-19’un ilk bulgularından birisi olabileceği kabul ediliyor. Son günlede nöroloji uzmanı arkadaşlarımız, periferik fasiyal parezi vakalarında artış olduğunu bildiriyorlar. Şu anda henüz net değil ama takiplerde bu vakaların Covid-19 ile ilişkili olup olmadığı da anlaşılacaktır. 

Yukarıda bahsettiğimiz, DIC tabloso, beyin damar tıkanıklıkları veya kanamalarına da yol açabilir.

Virüsün direkt olarak nörolojik sistemlere yayılıp yayılmadığı bilinmiyor. Ancak MERS ve SARS örneklerinde, direkt nörolojik sitem yayılımı çok nadir bulunmuş. Bunun da öyle olmasını dileyelim. Ancak SARS’dan kaybedilen hastaların beyin omurilik sıvılarında PCR (+) bulunmuş ve beyinde virüs olabileceğine dair bulgular elde edilmiş.

Şu anda en önemli sorulardan biri de bence, çeşitli nörolojik hastalıkları nedeniyle bağışıklık baskılayıcı ilaç alan nörolojik sornu olan hastalarımızın bu günlerde tedavileri konusunda  nasıl davranacağı ne yapacağı konusudur. Halen Multipl Skleroz veya NöroMyelitis Optika tanısı nedeniyle ve diğer nedenlerle  Avonex, Copaxone, Rebif, Betaferon, Tecfidera, Aubagio, Fingya, Vintor, Judexa, Findel, Finimod, Fingomes, İmuran, Tysabri tedavileri almakta olan hastaların,  planlanan tedaviye aynen devam etmeleri, diğer yandan Ocrevus, Mabthera, Endoxan alan hastalarımızın tedavileri geçici olarak ertelemeleri önerilmektedir.

Sağlıklı günler dileklerimle.